ජන මාධ්‍ය යනු දේශීය වශයෙන් හා විදේශීය වශයෙන් සිදුවන සියලු තොරතුරු පිළිබඳව සාමාන්‍ය මිනිසාට නොහොත් පොදු මිනිසාට දැනගත හැකි ප්‍රධානතම ක්‍රමයයි. මෙය ලෝකයේ ඕනෑම අවස්ථාවක ඕනෑම තැනක සිදුවූ සිදුවීම් ලෝකවාසීන්ට දැනගත හැකි ප්‍රබල මාධ්‍යයක් බවට පත්වී තිබේ. වර්ථමානය වන විට මිනිසාගේ නොයෙකුත් ආශාවන් සිතුම් පැතුම් ඉටුවනවා වාගේම ඔවුන්ගේ ප්‍රශ්න ගැටළු වලට විසදුම් ලබාදෙන ප්‍රබල මාධ්‍යයක් බවට ජන මාධ්‍ය පත්වී තිබේ. මහාචාර්ය චන්ද්‍රසිරි රාජපක්ෂයන් විසින් රචිත මාධ්‍ය විමර්ශී - 2, නැමති සන්නිවේදන ළිපි සංග්‍රහයට අනුව ජනමාධ්‍ය සතු බලය සහ එමගින් කලහැකි සමාජ මෙහෙවර ආකාර 12 කට වර්ගකොට දැක්විය හැකිය. ජනමාධ්‍යයන්ට මිනිසුන්ගේ ක්ෂිතිජය හෙවත් නැවුම් ආකාරයට ලොව පිළිබද දැක්ම විශාල ලෙස පුළුල් කල හැකිය. එනම් දියුණු රටවල අත්දැකී උකහාගනිමින් නව මානයන් ඔස්සේ තම සාම්ප්‍රදායික ජීවන රටාව පුළුල් තලයකට ඔසවා තැබීමට මාධ්‍ය ඔස්සේ ලබාගන්නා තොරතුරු භාවිතාකල හැකිය.
මෙල්වින් ඩික්ෂලුවර් සහ ශාන්ද්‍රා බෝල් රොකිඩ් (1989) දක්වන ආකාරයට පුවත්පත් 20 වන සියවස මුල් භාගය වන විට පුළුල් ව්‍යාප්තියක් මෙන්ම සමාජ බලයක් අත්පත් කර ගත්තකි. පුවත්පත් බෙහෙවින් වාණ්ජ වෙළඳ දැන්වීම් මත ක්‍රියාත්මක වේ. එහි අන්තර්ගතය බාව සංවේදී ප්‍රවෘත්ති කතාන්දර ඔස්සේ සැකසේ. පුවත්පත් ආයතන පාලනය වන්නේ දැවැන්ත පුවත්පත් අධිපතීන් යටතේ ය. පළමු ලෝක යුධ සමය තුළ පුවත්පත හා චිත්‍රපටිය යන මාධ්‍ය යුුරෝපය හා ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය තුළ ඒ ඒ රටවල ජාතික යුධ අවශ්‍යතා අරමුණු කර ගනිමීන් මෙහෙයවයි. පුවත්පත් අන්තර්ගතය ඒ අනුව හැඩ ගැසුණි.
1920 වන විට පළමු ලෝක යුද්ධය අවසාන වන තෙක්ම ලක්ෂ සංඛ්‍යාත ජනතාවගේ සිතුවිලි ආකල්පවලට බලපෑම් කිරීමෙහිලා පුවත්පත වෙසෙසින් ක්‍රියා කල ආකාරය සෝවියට් සංගමය සහ නාසි ජර්මනිය යන රටවල පැහැදිලිව හඳුනාගත හැකිය. එහිදී පාලක වංශවත් දේශපාලන පක්ෂවල අවශ්‍යතාවය මත ඔවුන්ගේ ප්‍රචාරණ සේවා ලෙස ජනමාධ්‍ය ක්‍රියාත්මක විය. දෙවන ලෝක යුධ සමය (1940) වන විට ජනමාධ්‍යයන්හි ප්‍රවෘත්ති සහ විනෝදාත්මක වැඩසටහන් ජනප්‍රිය වීමත් සමඟ ක්‍රමයෙන් දේශපාලන ප්‍රචාරණය වාණිජ ප්‍රචාරණයක් බවට පරිවර්තනය විය. මේ වන විට මානව චර්යාව සහ ජනමතය හැඩගැස්වීමෙහිලා ජනමාධ්‍ය මඟින් ක්‍රියාත්මක බහුජන ප්‍රසිද්ධිය ප්‍රබල ලෙස හේතු විය. ක්‍රමයෙන් මෙය ජාත්‍යන්තර සබඳතා හා විදේශ සබඳතා කෙරෙහි බලපෑවේය. 90 දශකයේ රුසියානු කොමියුනිස්ට් වාදයේ කඩා වැටීමත්, බෝල්කන් යුද්ධ හා ගල්ෆ් යුද්ධ මෙන්ම මැදපෙරදිග සිරියාව, ඇෆ්ගනිස්ථානය, ඉරානය, ඉරාකය, පකිස්ථානය, යන රටවල්වල ඇති යුද්ධ මෙන්ම මෑතකාලීන යුක්රේන අර්බුධය යන සිද්ධීන් දෙස බලන විට ජනමාධ්‍ය ජනමතය සැකසීමෙහිලා ජාත්‍යන්තර බල අරගලය තුල කේන්ද්‍රීය වැදගත් සාධකය බව පෙනී යයි.
වඩාත් ඵලදායි මාධ්‍ය බලයක් සහිතව ජාතික මාධ්‍ය කර්මාන්තය ගොඩ නැගීමෙහිලා පහත සඳහන් සාධක හේතු වේ.
01. ජනගහණය
02. සන්දේශයේ සම්මුතිභාවය
03. විශ්වාසනීය බව හා සත්‍යවාදී බව
04. තොරතුරු සම්ප්‍රේෂණයට ඇති තාක්ෂණික හැකියාව
60 දශකයෙන් අනතුරුව බිහිවන පරිගණක තාක්ෂණ ව්‍යාප්තියේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අන්තර්ජාල භාවිතය මෙන්ම පරිගණක, දුරකථන යන මාධ්‍යගත සන්නිවේදනය බිහි විය. පුළුල් සන්නිවේදන බලයක් සමාජයේ දේශපාලන, ආර්ථික, සංස්කෘතික, වාර්ගික යනාදී සෑම ක්ෂේත්‍රයකම පාහේ ක්‍රියාත්මක වන බව මහාචාර්ය මැනුවෙල් කැස්වෙල් මෑතකාලීනව අවධාරණය කරයි.
Post a Comment